Татар мђдђнияте – дљнья дђрђќђсендђге мђдђният ул. Аны саклауда, њстерњдђ барлык халык та катнашырга тиеш. Лђкин аларны ђйдђп йљрњче мђдђният белгечлђре кирђк.

Балачагыннан тљрле тњгђрђклђргђ йљргђн, ќыр-биюгђ, уен коралларында уйнарга љйрђнгђн, спектакльлђрдђ катнашкан, мђкалђлђр язган Вђлимђ Сђгыйть кызы Ташкалова њзен килђчђк тормыш юлына ђзерлђгђн. Аларга нђсел ќеплђре аша књчкђн сђнгатьне нечкђ тоемлау, Ленинградтагы абруйлы укытучылар салган белем нигезлђре кушылып, татар мђдђниятен њстерњдђ књп кљч тњккђн, њз эшенећ остасы булып ќитешкђн љлкђбездђге мактаулы белгеч бу атнада юбилеен каршы алды. Гомере буе њз кыйбласына тугъры калып, мђдђният љлкђсендђ хезмђт итте ул. Озак еллар Тљмђн мђдђният џђм сђнгать академиясендђ башка фђннђр белђн бергђ њзе тљзегђн авторлык предметларыннан да белем бирде, љлкђ татар милли-мђдђни автономиясендђ мђдђният комиссиясен ќитђклђде, хђзер татар Конгрессыныћ мђдђният департаменты рђисе.

Төп эше белән бер вакытта - унбиш ел дәвамында ярдәмгә ашкынучы Вђлимђ Сђгыйть кызы Ямбай, ул ябылгач Успенка балалар йортларында њзен тњземсезлек белђн кљтеп торучы ятимнђр янына да еш бара иде, хђзер инде Боркига юлы љзелми.

Менђ шул дистђлђгђн еллар ќыйган эш тђќрибђсен бергђ туплау телђге белђн яна башлый ул. Нинди изге юллар белђн тормышка ашырырга бу максатны? Ђлбђттђ, эшлђргђ, ялкауланмаска, тырышырга! Ђ Вђлимђ ханымда тырышлык ќитђрлек. Џђм ул калын-калын папкаларны китап рђвешенђ китерђ, темалап бергђ туплый, барлый – шулай итеп "Культура сибирских татар: история и современность” дигђн бай эчтђлекле, файдалы кулланма мђдђният белгечлђренећ, рухи байлык эзлђњчелђрнећ љстђл китабына әйлђнђ. Бњгенге кљндђ яћа китап бастыру мђшђкатьлђре белђн йљргђн В.Ташкалованыћ вакыты бик тыгыз, алай да, гомер бђйрђме алдыннан, без аны, ућышлары, планнары белђн хљрмђтле укучыларыбызны-якташларын да таныштырырга телђп, редакциягђ чакырдык.

- Юбилей – ул ниндидер йомгак ясар, њткђннђргђ књз салып, нђтиќђ чыгарыр вакыт.

- Дљрес ђйтђсез, мин дђ мђдђният академиясендә шактый еллар эшлђп, автономиядђ комитет ќитђкчесе буларак, халык белђн аралашып, мирасыбызны барлап бай мђгълњмат тупладым. Хђзер икенче китабымныћ беренче бњлеге басарга ђзер, ул "Празднично-обрядовая культура народов Тюменской области” дип атала.  Китапныћ икенче бњлеген ђзерли башладым. Аны язга тђмамларга уйлыйм. Анда фольклор тљп урын алачак.

Минем буш вакытым аз, шундый яшђњ рђвешемђ шатланам да. Њземнећ кемгђдер кирђк булуым, өлкәдә үткәрелгән татар мәдәниятен үстерүдә әһәмиятле чараларда катнашканда кешелђр белђн еш очрашуым, алар арасында очраган укучыларымныћ ќылы мљнђсђбђте, рђхмђтлђре, кылган хезмђтлђремнећ матур нђтиќђсе мића дђрт, илџам љсти. Вакытым ќитмђсђ дђ, сораганда  ќитђкчелђргђ, хакимият бњлеклђрендђге белгечлђргђ эшлекле аралашу курслары буенча лекциялђр укыйм. Конгрессныћ планы буенча алып барылган чибђрлђр џђм батырлар конкурсларында катнашучыларга имиджелогия серлђрен аћлатам. 

Яшь вакытта алган белемнђрем, ныклы нигез љчен мин ђти-ђниемђ, хђзер минем турында гел кайгыртып торучы туганнарыма бик рђхмђтле.

- Лекциялђр, дигђннђн, књплђр љчен сезнећ академиядђн китњегез дђ серле булып калды.

- Ђйе, миннђн сораучылар да књп, лђкин џђркемгђ аћлатып торып булмый. Ул елларда тавыш ярыларым џђм теш уртларым белђн проблема килеп туды. Моћа озак еллар ясалма бозлы (анда зыянлы фреон дигән матдә бар) хоккей кортында судья-информатор булып эшлђњ, џђм Ленинградта укыганда андагы авыр климатта хроник ринит белђн авыруым да сђбђпче булгандыр. Аннан соћ дђваландым. Ораторлык сђлђтемне югалтасым килми, шућа да лекциялђр укырга чакырган ќиргђ барырга тырышам. Дђвалану вакытында да ике методик ђсбап чыгардым.

- Газета укучылар сезнећ бљтенроссия авыллар сабантуена, федераль сабантуйга барган делегациялђрне ќитђклђвегез белђн танышты инде, тиздђн бљтенроссия "Тњгђрђк уен” фольклор фестивале њтђчђк. Себер ягында борынгы фольклорыбыз сакланган буларак та без анда сынатырга тиеш тњгел. Шул ућайдан нинди эшлђр башкарылды?

- Быелгы фестивальгђ ныклап ђзерлђндек. Љлкђ фольклор фестивален оештырып, њзебездђге талантларны барладык. Хђтта, ерак авылларга берничђ мђртђбђ репитициялђргђ дђ барып йљрдем. Костюм, сценарий, репертуар мђсьђлђлђрен ќентеклђп аћлатып, ярдђм итеп, Россия књлђмендђге бђйгегђ яхшы гына чыгышлар тупладык. Љлкђ фестивалендђ беренче урын алганнар белђн быел Пермьгђ барачакбыз. Аларга алдан ук чакыру ќибђрелђчђк.

Тљмђн районындагы Акъяр авылында Ачилђ Сагидуллинаныћ яңа фольклор коллективы барлыкка килње, аныћ ђле минем укучым булуына да бик шатландым.

- Сез гел сђфђрдђ, гел белгђннђрегезне башкаларга да ќиткерергђ тырышасыз.

- Мин књп еллар ќыйган тђќрибђм белђн уртаклаша алуым љчен шат. Сентябрь аенда Ялутор район мђдђният хезмђткђрлђренђ лекциялђр укыячакмын, Яркђњгђ дђ чакыралар. Соћгы елларда андый укулар њткђрелми башлады, фестиваль-бђйгелђр вакытында бу нык сизелә.

Коллективлар белђн эшлђњ, аларныћ бљтенроссия бђйгелђрендђ катнашулары, ќићњ яулаулары горурланырлык тњгелмени? Аннары Конгресска шалтыратып, рђхмђтлђр белдерњлђре йљрђккђ май булып ята. Шыкча урта мђктђбенђ очрашуга баргач, укучы кызныћ: "Вђлимђ апа, сезнећ китап безнећ китапханђдђ бар, мин аныћ буенча реферат та язган идем, мактадылар њземне”, - диюе ничек књћелгђ шифа булмасын инде?! Шундый аралашулар, ќылы мљнђсђбђт мића кљч бирђ.

- Тагын нинди планнар турында уйланасыз?

- Сентябрь аенда Казанда бљтендљнья галимнђр корылтаенда Конгресс чыгарган "Татары Тюменской области: история и современность» дигән китапны тђкъдим итњ кичђсе булачак, авторлар белђн анда барачакбыз. Ноябрь аеннан Ринат Насыйров җитәкчелегендә аныћ дђвамын ђзерли башларга планлаштырабыз.

Сентябрь – октябрьдә үземнең яћа китабым белђн халыкны таныштырачакмын, анда китапта мәдәниятләре турында сөйләнгән башка милләт вәкилләре дә чакырылачак. .

"Тњгђрђк уен”га зур делегация белђн барасыбызны ђйттем, ноябрьдђ танылган галимебез Ф.Т.Вђлеев туган кљнне билгелђп њтђсе килђ. Анда кызы џђм якын дусты - академик Н.Томилов та килергђ телђк белдерделђр.

Килђсе елга љлкђ фольклор фестивален алданрак њткђрергђ кирђк. Быел юлсызлык сђбђпле, кайбер авыллар килђ алмадылар.

Тагын бер хыялым: мђдђният хезмђткђрлђренђ махсус белгечлђр ярдђмендђ семинарлар оештыру. Аны тормышка ашыруда бар кљчемне куячакмын.

Минем бар телђгем – мђдђниятебезне саклау, њстерњ, гореф-гадђтлђрне югалтмау. Тамырларыбызны онытмасак иде, бђйрђмнђребез, йолаларыбыз саклансын.

Ђ еллар турында артык уйланмыйм мин, њз-њзећ белђн килешеп яшђсђћ, кызыклы, яраткан эшеңне башкарсаң, еллар сића кагылмыйлар алар.

- Рђхмђт сезгђ, Вђлимђ ханым, љлкђ мђдђниятен њстерњгђ керткђн љлешегез лаеклы бђялђнер, укучыларыгыз ихтирамы, ућышларыгыз, хезмђтегез нђтиќђсе сезнећ књћеллђрне њсендереп торыр. Юбилеегыз котлы булсын, гел шулай елмаеп-кљлеп торыгыз. Сђламђтлек – юлдашыгыз, тату, матур тормышыгыз, књћел сљйгђн хезмђтегез – џђрбарчасы мулдан булсын, бђхетле булыгыз!

Г.ВЂЛИЕВА.