(Рубриканы алып баручы – профессор Х.Ч. Алишина)
Аширбђков Ђхмђтрђшит Рђшит улы (1914-1944). Тљмђн районы, Турай авылында туа, башлангыч мђктђпне
тђмамлый. Колхозда тракторчы булып эшли. 1941 елныћ июнь аеннан Совет армиясе
сафларында. Фронтка 1942 елныћ августында барып ќитђ. Рядовой элемтђче Днепр
елгасын кичкђндђ батырлык књрсђтђ. Советлар Союзы Герое исеме 1943 елныћ 17
ноябрендђ бирелђ. Ленин исемендђге орден белђн бњлђклђнђ. Житомир љлкђсендђге
Бердичев шђџђре янында барган сугышта 1944 елның 28 январенда џђлак була. Ямбай
урта мђктђбендђ аныћ исеме Мактау китабына теркђлгђн. Ђ.Р.Аширбәковка багышлап
мђктђп янында џђйкђл, Героебыз туган йортның диварына мемориаль такта куелган.
Ишмљхђммђдев Тамерлан Кђрим улы (1919-1995). Ялутор районы, Бумаер (Осиново) авылында 1919 елның
8 августында дљньяга килђ. 1936 елда Свердловскида педагогия училищесын
тђмамлый. Шул ук елда туган авылы мђктђбендђ (ШКМ) укыта башлый. 1936 елда
Совет армиясенђ алына џђм 1940 елда Оренбургта хђрби-авиация училищесын
тђмамлый. 1942 елның февраль аеннан фронтта. Бљек Ватан сугышында гвардия љлкђн
лейтенанты, 2 Белоруссия фронтында штурмлаучы авиаэскадрилья командиры
урынбасары 188 сугышчан очыш ясый, дошманныћ 60тан артык орудиесен, 22 танкын,
49 автомашинасын, џавада 1, ќирдђ 14 самолетын, 6 катерын, 7 кичњ џ.б.
объектларын юк итњдђ катнаша. Советлар Союзы Герое исеме 1946 елныћ 15 маенда
бирелђ. Сугыштан соћ Тљмђндђ яши, Тљмђн дђњлђт индиустриаль институтында эшли.
Ленин ордены, ике Кызыл байрак ордены, 1 дђрђќђле Бљек Ватан сугышы ордены, књп
медальлђр белђн бњлђклђнђ. 1995 елда вафат. Ул яшђгђн йортка мемориаль такта
куелган.
Калиев Ђнвђр (1921 – 1998) 1921 елда 8 мартта Яркђњ районы Кала (Тарханы) исемле
авылда крестьян гаилђсендђ туа. 7 класслы Карбан мђктђбен тђмамлаганнан соћ
колхозда эшли. Армия хезмђтенђ 1940
елныћ сентябрь аенда алына. Бер елдан фронтка элђгђ. Бљек Ватан сугышында
сержант, разведчик Ә.Калиев Белоруссиядђ Мохова дигђн урында, Днепр елгасын
Гомель љлкђсе Лоев дигђн поселок янында кичкђндђ разведка операциялђрендђ зур
батырлыклар књрсђтђ. 1944 елныћ 15 январенда Советлар Союзы Герое исеме бирелђ.
Ул књп медальлђр, Ленин, Кызыл йолдыз орденнары белђн бњлђклђнђ, "Дан”
орденының тулы кавалеры. Сугыштан соћ Урта Азиядђ Ташкент љлкђсендђ Галаби
районында Курганчи поселогында яшђп тљрле урыннарда эшли. Таҗикстан
республикасында Кайракум ГЭСын тљзњдђ катнаша, Аккурган балык комбинатында
мастер вазифасын њти. 1998 елда Тљмђнгђ кайта џђм монда вафат була.
Ниатбаков Хђмит Ђхмђт улы (1904 – 1944) 1904 елда Яркђњ районы Кызылкаш (Карбан) авылында
крестьян гаилђсендђ туа. Туган авылында башлангыч мђктђпне тђмамлый. 1942
елгача туган авылында эшли. Бљек Ватан
сугышында Воронеж фронтында љлкђн сержант, 520 укчылар полкында санинструктор
булып хезмђт итђ. 1943 елныћ 3 октябрендђ Днепр елгасыныћ ућ як кырыннан 86
яралыны, ђ барлыгы 1 августтан 13 ноябрьгђчә сугыш кырыннан 104 яралыны алып
чыга. Старшина Хәмит Неатбаков 1944 елның 23 сентябрендђ Карпатта сугышта џђлак
була. Советлар Союзы Герое исеме 1943 елныћ 13 ноябрендђ бирелђ. Књп медальлђр,
Ленин исемендђге орден белђн бњлђклђнђ. Герой якташыбыз Польшада, Краков
воеводствосының Санок исемле поселогында ќирлђнгђн. Тљмђндђге бер урам Герой
Неатбаков исемен йљртђ. Биредђ бер йортка мемориаль такта да куелган. Карбан
мђктђбенә Х.А.Неатбаков исеме бирелгән.
Янтимиров Булат Янбулат улы (1915 – 1944) 1915 елда Исђт районы, Югары Егђнле авылында крестьян
гаилђсендђ туа. Тљмђн педучилищесын ућышлы тђмамлаганнан соћ укытучы вазифасын
башкара. 1937-40 елларда џђм 1941 елныћ июнь аеннан алып Совет армиясендђ
хезмђт итђ. 1939-40 елларда Совет-фин сугышында катнаша. Тљмђндђге хђрби училищены тђмамлагач, 1942
елныћ март аенда фронтка алына. Бљек Ватан сугышында капитан, 1 Балтыйк буе
фронтының укчылар батальоны командиры урынбасары Беларусь республикасында
Витебск љлкђсе Бешенкович районында Кљнбатыш Двина елгасын кичкђндђ батырлык
књрсђтђ, 1944 елныћ 26 июнендђ џђлак була. Советлар Союзы Герое исеме 1944
елныћ 22 июлендђ вафатыннан соћ бирелђ. Књп медальлђр, Ленин ордены белђн
бњлђклђнђ. Ќирлђнгђн урыны – Витебск љлкђсе, Бешенкович районы, Санники авылы.
Туган авылында мђктђп, райњзђктђ урам Янтимиров исемен йљртђ.
ДАН ОРДЕНЫНЫҢ ТУЛЫ КАВАЛЕРЫ
Якин Хђбибулла Хђйрулла улы (1923 – 2009) 1923 елныћ 25 сентябрендђ Муллаш
авылында туа. Аныћ беренче укытучысы Рђшидђ апа Ишимова, ђ рус теле џђм
ђдђбияты укытучысы Фатыйма апа Галиакбәрова була. Бу ике апаны бик хљрмђт итеп
њзенећ 2006 елда яћадан дљнья књргђн "Шел солдат к победе” дигђн китабында искђ
ала, фотосурђтлђрен урнаштыра. Башлангыч мђктђпне Муллаш авылында тђмамлый.
Укуын Борки авылында рус мђктђбендђ дђвам итђ, бер-ике елдан ђтисе Тљмђн
каласындагы татар-башкорт мђктђбенђ урнаштыра. Тљмђннећ 3-нче татар-башкорт
мђктђбен тђмамлаганнан соћ, Хђбибулла абый Омскида берьеллык укытучылар
курсында укый. Соћгы имтихан биреп йљргђн чакларында Бљек Ватан сугышы башлана.
Тљмђн районыныћ Аксарай мђктђбендђ укытучы да, мљдир дђ булып эшен башлап
ќибђрђ. Озак та њтми, 4 айдан, 1941 елның азагында военкоматтан чакыру килђ џђм
яшь мљгаллим Тљмђн хђрби училищесыныћ курсанты булып сугышка бару љчен
ђзерлеген-укуларын башлый. Ниџаять, 1942 елныћ август аенда фронтка килеп ќитђ.
Бљек Ватан сугышында ефрейтор, пулеметчы, элемтђче Х.Х.Якин Карпат таулары,
Чехословакиянећ Медзилаборце, Польшаныћ Бельско-Бяла, Рацинбурж шђџђрлђре љчен
барган сугышларда батырлык књрсђтђ. Дан орденыныћ тулы кавалеры (1944, 1945,
1945) 2009 елның 6 июнендђ вафат була. Тљмђн районыныћ Муллаш авылы зиратында
ќирлђнгђн.
|