Янгутум авылында 4 сыйныфлык
башлангыч мђктђптә Тубыл педагогия институтын тђмамлаган укытучылары Рђфидђ
Зиннур кызы Хђбибуллина инде 20 ел балаларга белем бирђ. Џђрбер сыйныфта
берђр укучы: 1 нче сыйныфта Ленар Фазылов, 2 нче сыйныфта Камилла Акбердеева,
3тә - Винарис Кђримов, 4тә Давид Назыров укыйлар. Рђфидђ ханым ђйтњенчђ, кайбер
елларны 1-2 укучыга калганда, мђктђпне ябалар икђн. «Балаларга љйдђн генђ белем
бирђм”, – ди ул. Килђсе елга мђктђпкђ укырга керњче укучы юк, димђк.
Бер дђрестђ 4 класска белем бирњне,
ничектер, књз алдына китерње кыен. Рђфидђ ханым: "Элек ике смена укыта идем.
Ђлбђттђ, бер сменада 4 сыйныфка белем бирђсе авыр. Ике класс телдђн, ике
класс язу дђреслђрен укыйлар. Дђреслђрдђн
соћ мђктђпкђчә яшьтђге балалар белђн ике сђгать эшлим, дђреслђр џђм тњгђрђклђр
алып барам. Бала ас–љс, ућ-сулныћ кайсы якта икђнен белђме, геометрик
фигураларны аерамы-юкмы, "зур-кечкенђ”, "бљтен–кисђк” кебек тљшенчђлђрне
бутамыймы, бердђн-унга, уннан бергђ кадђр саный аламы? Гомумилђштереп ђйткђндђ,
ул фикерлђњ њсеше белђн бђйле, фђнни телдђ «мђктђпкђ интеллектуаль ђзерлек» дип
атала. Бала предметларны чагыштыра, гомумилђштерђ, тљрлђргђ бњлђ белсђ,
мђктђпкђ ђзер дип санала. Ђлбђттђ, бер-берсенђ бђйле берничђ ќљмлђ дђ тљзи
белергђ тиеш”, – дип сљйлђде.
Бњгенге кљндђге укучы балаларны чын
мђгънђсендђ кызганып куйдым. Чљнки, 50 ел элек без белем алган, китапханђле,
аерым классларга бњленгђн мђктђп тњгел хђзер. Балалар партасы, укытучы љстђле
џђм кара тактадан гайре, заманча техника, уку ђсбаплары юк монда.
Ђйе, књп еллар њткђн, элекке
мђктђпне њзен дђ сњтеп атканнар. Аныћ урынына кемнећдер љен сатып алганнар. Тик
хђзерге мђктђптђге фђкыйрьлек ќанны љшетђ, без укыган китапларныћ эзе дђ
калмаган. Стена буендагы шкафка књз ташладым, ул да гаепле кешедђй моћсуланып
буп-буш тора.
Рђфидђ ханым: "Класстан тыш уку
дђреслђрендђ "Яћарыш”ны кулланабыз”, – диде.
Юк, болай булмый, ничектер ярдђм итњ
чарасын эзлђп табарга кирђк, дигђн уйлар белђн андагы хђллђрне редакциягђ
кайткач, хезмђттђшлђремђ ќиткердем. Кабинет саен барлыгы 50-60лап китап ќыйдык:
"Яћарыш”ныћ њзенећ басмалары, ќирле шагыйрьлђрнећ џђм язучыларныћ китаплары
тупланды. Аларны Янгутум мђктђбенђ ќибђрдек тә. Тик укысыннар гына, балаларга
белемнђрен арттырырга шул китаплар ярдђм итсен дигђн телђклђрдђ калабыз. Кем
белђ, бђлки, алар арасыннан да миллђтебезнећ язучы-шагыйрьлђре њсеп чыгар.
Мђктђпле авыл – килђчђкле авыл.
Авылга яшьлђр кайтып, йортлар тљзегђч, ђле укучылар да књбђер дигђн љметлђр дђ
юк тњгел. Башлангыч сыйныфларны тђмамлаган 4 укучы Лаемтамак мђктђбендђ урта
белем алалар. Балаларны каникул џђм бђйрђмнђр саен мђктђп автобусы авылга
китерђ, килеп ала икђн. Ђ башка авылларга (Тђпкен, Тђпкенбаш, Вђрмђкле) атна
саен ялларда йљртђлђр. Рђфидђ ханымнан, ник сезгђ балаларны йљртмилђр, дип
сорагач: "Без бу сорауны џђр ќыелышта књтђрђбез. Янгутум юлында билгелђр юк,
дип сђбђп табалар”, - диде.
Рђфидђ ханым чыгышы белђн Тњбђн
Тђњде районы, Кыскыркњл авылыннан. Янгутум егете Азат Хђбибуллинга кияњгђ
чыккач, авыл мђктђбендђ укыта башлый. Игнат исемле олы балалары армиядђ хезмђт
итђ. Кызлары Тубылныћ авыл хуќалыгы колледжында џљнђр њзлђштерђ. Рђфидђ ханым
Янгутум авылыныћ кешелђрен, табигать књренешен, ђлбђттђ, ирен, гаилђсен, эшен
бик ярата.
Бу авылларда балалар татар, туган теллђрендђ
сљйлђшђлђр. "Туган тел гаилђдђ сакланырга тиеш, гаилђдђ татарча сљйлђшсђћ, тел
онытылмый”. – ди Рђфидђ ханым.
Н.САФИУЛЛИНА.
|