Йљрђгемдђге ђрнњ басылмас микђн, дигђн љметлђр белђн "Яћарыш” газетасына язарга булдым. Бђлки, минем язмышка охшашлы кешелђр тагын бардыр. Ђйе, мин ир кеше, гаилђ башлыгы, берничђ бала атасы. Ир кешегђ елап йљрњ килешми, ђмма минем дђ ќан бар, кљчсезлектђн, гаќизлектђн язам.

Белђм, барлык бђхетсезлеклђр бер-берећне аћламаудан башлана. Мин њзем књп балалы гаилђдђ њсеп, тигезлектђ яшђгђн ата-ана тђрбия сабагын тулысынча њзлђштереп, тђрбияле, инсафлы џђм башка кешелек сыйфатлары белђн тормыш юлына аяк бастым.

Бђхетсезлекнећ тљп сђбђбе – тормыш иптђшемне дљрес итеп сайлап ала алмау булгандыр. Икебез књк белђн ќир арасы кебек аерылабыз. Бер љйлђнгђч, аерылышуны башыма да китермђдем, бер-бер артлы балалар китте. Шулай            итеп њз йортымда кол урынында  яшђњне дђвам итђм. Начар хатынга љйлђнгђн ир: моннан аерылсам, тагын да начаррагы элђгер, дип куркып, аерылмый икђн, ђ яхшы хатын алган ир: моннан китсђм тагын да яхшырагы очрар, дип хатыныннан китђ икђн. Мљгаен, мин дђ шулай куркып калганмындыр. Бездђ тормыш шартлары бик авыр. Хатын-кыз йорт иясе, ягъни љй ќылысын суытмыйча тотып тора. Ђ ирлђр – табучы, гаилђне туендыручы. Ачы ќиллђргђ каршы торып, кар ерып, салкын суларда йљзеп, без ирлђр малны табабыз. Шућа књрђдер, 45-50 яшьлђрдђн њк безгђ карт бабайлар тљсе керђ. Шундый кыенлыклар белђн тырышып-тырмашып њстергђн балалар аталарын тыћламыйча кул књтђрсђлђр, аннан да аянычлысы юктыр дљньяда. Њземдђ дђ гаеп бардыр, йомшак характерлы булуым љстенђ, шешђ белђн дђ дус булып китђм. Безнећ ђтилђр эчми иделәрме, эшләделәр дә, эчтеләр дә, әмма, без ата-анага сүз әйтү түгел, аларның књз карашларыннан да курка идек.

Ђти нинди генђ булмасын, ђни џђрчак ђтиегез дип, зурлап, безгђ дђ аны ихтирам итђргђ куша иде. Табын янына ашарга ђтидђн соћ гына утыра идек. Ђйе, хђзерге балаларда аталарга карата хљрмђт, зурлау дигђн нђрсђ бетте. Књптђн тњгел, улларыбызныћ берсе исерек килеш мине бик каты кыйнады. Урамдагы бандитлар кебек аяусыз типкђлђп, сынмаган, изелмђгђн ќирем калмады. Бер айдан артык урын љстендђ селкенђ дђ алмыйча яттым. Милициягђ гариза язмадым, хастаханђгђ дђ бармадым, кешегђ дђ сљйлђп булмый, ничек итеп, њз балаћныћ данын чыгарасыћ. Шул кыйналудан соћ, њземне куркак куян кебек хис итђ башладым. Ђ малай герой, яшь, кљче ташып тора, хђзер ул бњрегђ ђйлђнде. Ић аянычлысы, ђнисе баласына "ђтиећђ кул књтђрмђ”, дигђн сњзлђрне ялгыш та ђйтми. Кљне-тљне мине сњгђ, балаларны мића каршы котырта. Хђерлегђ булсын, ана сљте белђн кермђгђне, тана сљте белђн керми, дилђр. Без алган тђрбияне књрмђгђн кешене, хђзер љйрђтеп булмый. Буласы булган, балалар њскђн инде. Тик, алга таба ничек яшђргђ? Тђн ярасы тљзђлђ, књћел ярасы тљзђлми, дилђр. Арып, эштђн кайткач та, љйдђ тынычлык юк. Бала-чага кебек, артыннан ул кушканны њтђп йљгереп йљрњдђн туктасам, шунда ук хатын балаларны мића каршы "њз”лђтђ башлый.

Ђни безнећ: "Атагыз арган, ял итсен”, дия торган иде. Ничек кенђ булмасын, тормышта ана тђрбиясе бик зур роль уйный. Андый тђрбия белђн куян баласын да бњрегђ ђйлђндерергђ була икђн.

А.ХЂБИБУЛЛИН.